Evaluatie & bevindingen
Veranderkundig ontwerp Blended Learning
Om Blended Learning meer een plek te geven in het onderwijs is het van belang de dialoog binnen de organisatie te versterken. Om tot verandering te komen zal feedback, het opdoen van ervaringen, ruimte voor professionele ontwikkelingen en autonomie centraal moeten staan. Ervaringen op het gebied van Blended Learning zorgen ervoor dat docenten meer eigenaarschap krijgen. De dialoog zal de verwarringen omtrent verschillende begrippen zoals flexibel onderwijs, blended onderwijs, online onderwijs en hybride onderwijs kunnen verkleinen. Daarnaast is er weinig houvast voor teams op te bepalen hoe ze kunnen professionaliseren op het gebied van Blended Learning. Een deels gestuurde innovatie waarin een houvast (bijvoorbeeld in de vorm van een competentieprofiel) kan een belangrijke succesfactor zijn. Om Blended Learning meer een plek te geven, zijn de volgende punten opgesteld:
- Geef docenten tijd, ruimte om ervaringen op te doen met Blended Learning en begin klein. Door het opdoen van ervaringen zetten docenten ICT bewuster in tijdens de les. Gewenste verandering bereik je niet door confrontatie of met woorden, maar door het zoeken van verbinding, feedback, dialoog en samenwerking.
- Door autonomie worden onderwijsvernieuwingen niet altijd geëvalueerd en is het doel niet altijd helder. Constante evaluatie met eindgebruikers is belangrijk.
- Creëer een centrale, verbindende partij en ga de dialoog aan over een eenduidige visie op Blended Learning om dubbelzinnigheden te voorkomen. Behoudt hierin autonomie voor teams.
- Geef docenten een houvast en schep helder verwachtingen door het ontwikkelen van een competentieprofiel om zo deskundigheid in teams te verhogen.
- Om terugval in oude patronen te voorkomen is het van belang om verwachtingen op het gebied van Blended Learning uit te spreken en hierin de acceptatie uit te spreken dat het vernieuwingsproces wordt aangegaan.
- In een dynamische, snel veranderlijke context en een snelle informatiestroom is het van belang om een lerende cultuur te ontwikkelen waarbij normatieve professionals vanuit een autonome houding zelf keuzes kunnen maken en betekenis kunnen geven aan goed onderwijs
Onderwijskundig ontwerp Blended Learning
Binnen het veranderkundig ontwerp is gekeken naar de principes van Blended Learning. Het ontwerp is vanuit twee kanten bekeken: de vormgeving van het onderwijs en de rol van de docent.
Rol van de docent
Het european framework voor digitale competenties kan een houvast geven aan docenten om Blended Learning meer eigen te maken. Het model gaat in op, de professionalisering van docenten, het ontwerpen van digitaal onderwijs, de competenties met betrekking tot lesgeven en leren, de feedback en toetsing en het stimuleren van actief leren. Binnen dit onderzoek is verder ingezoomd op zelfregulatie, differentiatie en de coachende rol. Binnen de coachende rol is het van belang om te focussen op de relatie, competentie en autonomie. Dit stimuleert de intrinsieke motivatie van studenten. Studenten krijgen meer zelfstandigheid in het onderwijs, waardoor er meer aandacht besteed moet worden aan hoe je zelfregulatie als student kan vormgeven. Een integrale aanpak als onderdeel van het curriculum is hierbij succesvol. Daarnaast kan het werken in kleine heterogene groepjes effectief leren bevorderen.
Ontwerp onderwijs
Om flexibel onderwijs te ontwerpen is het van belang om niet meer te denken in lessen, maar in leeractiviteiten die je kan onderverdelen in verschillende omgevingen zoals, de beroepspraktijk, een online leeromgeving of fysieke leeromgeving. Hierbij is het van belang om goed te kijken naar het doel van elke leeractiviteit. Er wordt onderscheid gemaakt in, introductie & activatie, instructie & demonstratie, verwerking & toepassing, reflectie en feedback & assessment. Per leeractiviteit kan je bepalen of dit zelfstudie is of dat het wordt begeleidt door experts of samen met studenten. Deze inzichten komen uit het Playbook voor Blended Learning. Een bovenliggende laag in het model focust zich op de visie op onderwijs en bestaat uit het 4C/ID model. Dit model gaat uit van geïntegreerd onderwijs waarbij leertaken vanuit de beroepspraktijk centraals staat. Een gedachte die aansluit bij gedachte van flexibel onderwijs.
Focusgroep
Vanuit projectgroep Emmeloord op de Kaart in samenwerking met FP-Design is er met team Uiterlijke Verzorging een pilot gestart. De veranderkundige en onderwijskundige ontwerpen zijn (deels) uitgevoerd binnen het team UV. Team UV heeft zichzelf als doel gesteld om het onderwijs flexibel in te richten waarbij het mogelijk is om meer met individuele routes en maatwerk te werken. Het vernieuwde kwalificatiedossier werkt vanuit beroepsleertaken waarbij studenten vanuit een zelfregulerende aanpak aan de slag gaan. Deze botst nog met het huidige ontwerp van het onderwijs en de rol van de docent. De eerste vraag van het team was voornamelijk gericht op tools. Als snel kwamen we tot de conclusie dat de onderliggende vraag voornamelijk lag bij de rol van de docent en het ontwerp van het onderwijs.
Opbrengsten
Vanuit verschillende sessies en opdrachten zijn er verschillende inzichten ontstaan die een fundering vormen voor mogelijke vervolgsessies.
- De innovatie is ontstaan vanuit het team Leeuwarden. Binnen Emmeloord is de innovatie gevolgd en heerst er een gevoel dat het nog niet de tijd heeft gehad om de vernieuwingen eigen te maken. Ook de corona crisis heeft hier niet aan bijgedragen.
- Er is een gevoel dat er weinig tijd is om Blended Learning eigen te maken. Door de vernieuwing lijkt het erop dat studenten veel sneller door de stof heen moeten. Hierbij is er vanuit het team aangegeven dat de onderwijsvernieuwing waarschijnlijk ook vraagt om een andere indeling van het onderwijs. Nu zijn de theorie, praktijk en skills vakken ingericht als losse vakken. Terwijl het idee van de onderwijsvernieuwing en Blended Learning juist is om het geïntegreerd aan te bieden. Hier zal een keuze in gemaakt worden.
- Er zijn veel verschillen in digitale vaardigheden bij docenten.
- Er heerst nog een angst om het “oude” principe los te laten vanuit goede bedoelingen om een student te helpen. De vernieuwing vraagt om een coachende benadering, terwijl het gedrag van de docent nog gericht is op een sturende houding.
- Er is een gezamenlijke “drive” om te veranderen en hierbij is uitgesproken om eerst de goede kant op te gaan (visie) en daarna pas over de techniek na te denken
Mogelijke vervolgsessies
Op basis van de bovengenoemde opbrengsten zijn er mogelijk een aantal vervolgstappen om Blended Learning verder te ontwerpen in het team. Op basis van het framework liggen er voor het team nog uitdagingen op het gebied van, professionalisering, het maken en creëren van content en het stimuleren van de zelfregulerende rol van studenten. Hierbij zijn verschillende verdere ontwerpsessies mogelijk.
- Door de verschillen in het team kiezen voor een gedifferentieerde aanpak waarbij docenten vanuit het framework individuele leerdoelen kunnen opstellen om de digitale competenties meer eigen te maken. Het opdoen van ervaringen met betrekking tot digitale tools blijkt een belangrijke succesfactor te zijn.
- Ervaringen opdoen met betrekking tot het coachend lesgeven om op die manier zelfregulatie onder studenten te bevorderen. De angsten die er nu heersen bespreekbaar maken en gezamenlijk bepalen hoe de gewenste situatie bereikt kan worden. De gewenste situatie bereik je niet door de confrontatie aan te gaan, maar door voornamelijk in dialoog feedback te geven op elkaar.
- Kritisch kijken naar het huidige onderwijsontwerp en gezamenlijk kijken naar hoe er een meer geïntegreerd ontwerp van het onderwijs ontwikkeld kan worden waarbij vakken worden zoals skills, theorie en praktijk worden geïntegreerd. Hierbij kan het 4ICD model in combinatie met het playbook in ondersteunen.
- Het huidige concept is ontwikkeld door team UV uit Leeuwarden. Vanuit de theorie is gebleken dat innovaties het meeste beklijven wanneer deze is ontstaan vanuit het team. Van belang is om goed met elkaar te bepalen hoe de innovatie er in Emmeloord uit gaat zien en hoe deze wordt gedragen binnen het team. Om tot de “plek der moeite” te komen zal het team verder de dialoog moeten aangaan over het ontwerp van het onderwijs en wat dit betekent voor het gedrag van docenten. Hierbij is scheppen van randvoorwaarden van belang.
- Er is een constante behoefte naar uitleg van tools. Ook binnen andere teams speelt dit. Hierbij kan nagedacht worden over de onderliggende vraag dat docenten niet getraind worden in het gebruiken van tools, maar dat ze getraind worden in waar ze zelf informatie kunnen vinden over de inzet van tools in de klas. Vanuit de theorie wordt dit beschreven als het stimuleren van een normatieve professional. Een professional die voortdurend aansluit bij de ontwikkelingen in zijn of haar werk en zelf keuzes kan maken.